Plek in het systeem
We nemen allemaal een plek in, in de verschillende ‘systemen’ om ons heen. Bijvoorbeeld in ons gezin van herkomst, in de familie, bij een sportvereniging, in de buurt of in het werk. En we worden allemaal beïnvloed door deze systemen. Wanneer je kijkt naar jouw plek in het systeem geeft het inzicht in hoe jij je verhoudt tot anderen in dat systeem. Vergelijkbaar met een kudde dieren. De kudde wil bij elkaar blijven en ieder dier wil graag bij de kudde horen en kent zijn plek in de rangorde. Zo willen wij als mens ook ergens bij horen, ertoe doen en een plek innemen. We verwachten ook een balans van ‘geven en ontvangen’ in het systeem. Vanuit jouw rol lever je een bijdrage en daar verwacht je iets voor terug (wederkerigheid).
Wanneer ieder zijn eigen plek inneemt geeft het veiligheid en stimuleert het groei en ontwikkeling. Maar om verschillende redenen kun je ook van je plek af gaan.
Bijvoorbeeld:
-
Je hebt een hulpbehoevende ouder: de kans is groot dat je als kind (uit liefde en loyaliteit) alles doet wat je kunt om hem/haar te verzorgen. Dit heeft invloed op de plek die je inneemt voor jezelf, voor de andere ouder en ook voor eventuele broers en zussen. Als volwassene kun je de rol vaak niet loslaten omdat je je er niet eens van bewust bent.
-
Je hebt een oordeel over je leidinggevende, bijvoorbeeld wanneer je denkt dat die iets niet goed doet. Je gaat dan onbewust op zijn/haar plek staan of zelfs van de leidinggevende daarboven. Onbewust gaat het dan schuren in het systeem en kan dit irritaties of conflicten opleveren.
Zelfs over generaties heen kunnen er thema’s spelen die onbewust een rol hebben gespeeld in families. Deze kunnen te maken hebben met hoe er is omgegaan met externe omstandigheden (zoals oorlog, migratie) of patronen in families (buitengesloten zijn, disbalans geven/ontvangen, verwaarlozing, mishandeling, misbruik, psychische of verslavingsproblematiek, ziekte, zelfmoord, misdaad). Deze thema’s kunnen soms zelfs generaties later weer aan de oppervlakte komen. Het thema wil gezien, gehoord en erkend worden voordat het kan rusten. De zwarte bladzijde wil niet uit het boek gescheurd worden, maar wil geïntegreerd worden in het levensverhaal.
Wat niet is opgelost in een eerdere generatie wordt als een erfenis doorgegeven aan de volgende.
Wij dragen de tranen
Die nooit zijn vergoten
Door de sterke ouders
Die de onze waren
Zij leerden ons zwijgen
Verdriet weg te stoppen
Wij moesten steeds flink zijn
Zoals zij immer ook
(Minka Kaszó)